części mowy
  • jeszcze o dwukropku
    20.02.2012
    20.02.2012
    96.3. Dwukropek poprzedza wyliczenie szczegółów, o ile przed samym wyliczeniem zostały one zaznaczone w formie ogólnej, np. „Odmienne części mowy to: czasownik, rzeczownik, przymiotnik, zaimek i liczebnik”. Które słowo zaznacza tu formę ogólną. Właściwie czym jest forma ogólna? I jak rozpoznać podmiot szeregowy od zwykłego wyliczenia?
  • Kłopotliwy Murzyn

    16.12.2020
    31.01.2017

    Wprawdzie bardzo stary nie jestem (nieco ponad 30 lat), więc może zabrzmieć to trochę dziwnie, ale w czasach mojej młodości nie było niczego złego w określeniu Murzyn. Obecnie poprawność polityczna każe mówić Afroamerykanin lub osoba czarnoskóra, a Murzyn stał się określeniem obraźliwym.

    Proszę wyjaśnić genezę Murzyna, a także dlaczego obecnie to określenie jest „na cenzurowanym”, z czego wynika ta zmiana jego postrzegania.

  • Kto mieszka w Rydułtowach?
    5.01.2009
    5.01.2009
    Szanowni Państwo!
    Mieszkaniec Rydułtów to rydułtowik czy rydułtowianin? Wiem, że kobiety mieszkające w Rydułtowach są rydułtowiankami, jednakże co roku odbywa się tam konkurs na rydułtowika roku, dlatego zastanawiam się nad poprawną formą. Z góry dziękuję za odpowiedź.
  • nazwy domen w słowniku ortograficznym
    24.12.2008
    24.12.2008
    Witam,
    zastanawia mnie uwzględnienie słów com i edu w Wielkim słowniku ortograficznym. Czy pochodzą one od typów stron internetowych (commercial i educational)? Jeśli tak, dlaczego brak w słowniku innych rodzajów domen, takich jak org lub uk? W jakim kontekście można ich używać? Jakimi są częściami mowy? Czy można powiedzieć, że słowa te należą do języka polskiego?
    Z góry dziękuję za odpowiedź i serdecznie pozdrawiam.
  • Przedewsie – przedewsieński
    14.02.2017
    14.02.2017
    Jaki jest prawidłowy przymiotnik od rzeczownika Przedewsie (dzielnica miejscowości)?

    K. Karweta
  • przymiotniki złożone z członem odliczebnikowym
    4.10.2005
    4.10.2005
    Jak nazywają się liczebniki (jeżeli ciągle są to liczebniki), które są pierwszym członem przymiotników złożonych, np: 15 letnia dziewczynka, 24 bitowy. Czy mogę nazywać je liczebnikowym prefiksem przymiotnika? Czy inne części mowy zapisane w taki sposób są błędem, np. dwuaktówka = 2 aktówka? Czy istnieje jakieś ograniczenie w tworzeniu zrostów tego typu, np. czy istnieje wyraz 1453 lecie o znaczeniu takim jak tysiącczterystupięćdziesięciotrzylecie, czy raczej 1453 rocznica?
  • Rodzaje w liczbie mnogiej
    6.12.2018
    6.12.2018
    Męczy mnie jedna sprawa. Chodzi o to, jak uczyć dzieci. Ucząc o rzeczowniku, chciałbym mówić im o pięciu rodzajach tej części mowy, jednak podręcznik, z którym pracuję na lekcjach, podaje, że rzeczownik ma tylko 3 rodzaje: męski, żeński i nijaki, a liczbę mnogą sprowadzamy do liczby pojedynczej, by określić rodzaj np. oknaokno – nijaki. Ta reguła ma natomiast pewne luki, np. gdy chcemy podać rodzaj rzeczownika drzwi. Mam pracować zgodnie z podręcznikiem, czy uczyć poprawnej formy?
  • aniby
    14.10.2004
    14.10.2004
    Witam. W jakim kontekście można używać słowa aniby oraz jaka to jest część mowy? Słyszałem, iż aniby znaczyy 'tylko by', ale nie jestem tegoż do końca pewien. Dziękuję za wyjaśnienia.
  • Golemokształty
    30.12.2015
    30.12.2015
    Szanowni Państwo,
    czy wyraz złożony człekokształtny nie powinien mieć raczej formy człekokształty? W drugiej części, jeżeli się nie mylę, nie pochodzi od przymiotnika kształtny, lecz od rzeczownika kształt.
    Poruszam kwestię rozstrzygniętą w słownikach, ponieważ chciałbym wprowadzić do tekstu neologizmy golemokształty, chrząszczokształty i wymagane przez słownik n wydaje mi się (zwłaszcza w pierwszym przypadku) zbędne.
    Z poważaniem
    Marek Kornacki
  • niejasne słowa kolędy i Ewangelii
    27.02.2011
    27.02.2011
    Proszę o wyjaśnienie, dlaczego w jednej z kolęd są słowa „Oddajmy za złoto wiarę”. Na lekcjach religii uczą, że jeśli już coś za coś oddawać, to najlepiej życie za wiarę, a przehandlowanie wiary, do tego jeszcze za dobra materialne, to coś nie do pomyślenia.
    Podobną konsternację wywołują słowa Ewangelii: „Błogosławieni ubodzy w duchu, albowiem do nich należy królestwo niebieskie”. Zawsze była mowa raczej o ubóstwie materialnym, a bogactwie duchowym.
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego